Գաղտնիք չէ ՀՀ-ում գաղտնիության ռեժիմի խաթարված լինելու փաստը. սա խնդիր է, որի մասին անհրաժեշտ է բարձրաձայնել և գործուն քայլեր ձեռնարկել այն հնարավորինս կարգավորելու համար:
Բոլորս խոսում ենք, տեղյակ ենք ամեն ինչից, մեզ հետաքրքրիր է ամեն ինչ. խոսում ենք ամենուր՝ փողոցում, հիմնարկներում, սոցիալական տարբեր հարթակներում, այդ թվում նաև՝ միջազգային լսարանի առջև՝ շատ դեպքերում չգիտակցելով, որ յուրաքանչյուր հնչեցված խոսք, մասնավորապես՝ գործող կամ նախկին պետական պաշտոնյայի, ոլորտը ներկայացնող ղեկավարի, մասնագետի կողմից, ժամանակի ընթացքում հասանելի է դառնում օտարերկրյա հատուկ ծառայություններին, որի արդյունքում արվում են հետևություններ, ստուգվում են արդեն իսկ այլ խողովակներով ստացված տեղեկատվությունները և այլն, ինչպես նաև մեծամասամբ հենց դրանց հիման վրա էլ ընտրվում է իրենց հետագա մարտավարությունը:
Բացի այդ, շատ դեպքերում բաց աղբյուրներում շրջանառվող տեղեկատվությունը օպերատիվության առումով հանդիսանում է միակը, որի ստացման համար անհրաժեշտություն չի լինում պլանավորել և իրականացնել որոշակի կոմբինացիաներ, ծախսել ժամանակ, ֆինանսներ, ներգրավել զգալի մարդկային ռեսուրսներ և այլն: Մեր օրերում հասարակական լայն լսարանից շատ դեպքերում ստացվում է օպերատիվ տեղեկատվություն, որն էլ իր հերթին ապահովում է հակառակորդի վերլուծության կենսունակությունը:
Պատերազմի մեջ գտնվող և նման աշխարհաքաղաքական դիրք զբաղացնող Հայաստանին անհրաժեշտ է կտրուկ քայլերով հնարավորինս նվազեցնել պետական կամ մասնավոր ոլորտային կարևորություն ներկայացնող տեղեկատվության արտահոսքը:
Ինչ քայլեր են անհրաժեշտ.
1. Լրամշակել գործող օրենսդրությունը ՝գործին ակտիվորեն ներգրավելով պետական և ծառայողական գաղտնիքի հետ առնչություն ունեցող հիմնարկների, փորձագետների, ինչպես նաև որոշ դեպքերում փոխառել արտերկրի արդեն իսկ ունեցած փորձը: Օրենսդրական փոփոխությունների շրջանակում խստացնել խախտումներ թույլ տված անձանց հանդեպ նախատեսված պատիժները, իսկ պետական դավաճանության պարագայում սահմանել առավելագույն պատիժ՝ ցմահ ազատազրկման տեսքով՝ առանց համաներման իրավունքի:
2. Պարբերաբար թարմացնել կառավարության կողմից սահմանված պետական և ծառայողական գաղնիքի շարքը դասվող տեղեկությունների ցանկը, ինչպես նաև ցանկում կամ առանձին գերատեսչական հրամաններում ներմուծել նոր տերմին «հարակից տեղեկություններ», որոնց ստացումն ու համադրումը հակառակորդին թույլ կտա մասնակի պատկերացում ստանալ պետական կամ ծառայողական գաղտնիք պարունակող տեղեկության վերաբերյալ:
3. Պետական, հատկապես ռեժիմային հիմնարկներում, համայնքային կառավարման մարմիններում, ռազմարդյունաբերական ընկերություններում և գիտական հիմնարկներում պարբերաբար անցկացնել ոչ ձևական, գործնական դասընթացներ և աշխատակիցների մոտ ձևավորել պատկերացում տեղեկատվության հետ վարվելու հմտությունները զարգացնելու առումով: Դասընթացներից անմասն չպիտի մնան նաև աշխատակիցների ընտանիքի անդամները:
4. Դպրոցներում որևէ առարկայի շրջանակում, իսկ բուհերում առնվազն ամբողջական կիսամյակային առարկայի շրջանակում աշակերտների և ուսանողների (ապագա ոլորտային մասնագետների) մոտ ձևավորել տեղեկատվության հետ առնչվելու պատկերացում, ինչպես նաև համապատասխան հմտություններ:
Անհրաժեշտ է խոսել հասարակության, հատկապես՝ թիրախային խմբերի հետ, կրթել նրանց՝ այդպիսով ձևավորելով բարենպաստ միջավայր:
Առանձնահատուկ ուշադրության է արժանի.
ա. պետական գերատեսչությունների, հատուկ կանոնադրական խնդիրներ իրականացնող կամ պետության կողմից պահպանվող որևէ գաղտնիքի հետ առնչություն ունեցող մասնավոր ընկերությունների ղեկավարների, հասարակայնության հետ կապերի և միջազգային համագործակցության պատասխանատուների, ինչպես նաև ԶԼՄ ներկայացուցիչների,
բ. նորակոչիկների ծնողների և զինծառայողների հարազատների հետ աշխատանքը:
Իհարկե, ճիշտ մեթոդիկայով և բոլորին հավասարաչափ գիտելիքներ փոխանցելու առումով անհրաժեշտ է համապատասխան պետական գերատեսչության ներքո ձևավորել հատուկ մարմին կամ աշխատանքային խումբ:
Լավ է ժամանակին կանխել, քան հետո սկսել պայքարել խորացող հիվանդության դեմ:
Շարունակելի…
ԲԵԿՈՒՄ
ՌԱԶՄԱՎԱՐԱԿԱՆ
ՆԱԽԱՁԵՌՆՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ
ԿԵՆՏՐՈՆ