Zenq.am
Bekum News

Zenq.am

ՀԱՅՏԱՐԱՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԿԱՅՔ

Ձուկ գետածածան

Zenq.amZenq.am Ինֆո 17.10.2018

Նկարագիր. Ի տարբերություն իր նախնիների, գետածածանը համարվում է դիմացկուն, երկարակյաց և պտղաբեր ձուկ : Գետածածանը դեղնա-կանաչավուն կամ շականակագույն է, սակայն նրա գույնը կարող է փոխվել կախված իր բնակության վայրից: Գլուխը մեծ է, բերանը շարժական: Վերևի շուրթի վրա գտնվում են երկու զույգ բեղիկներ: Լճում կամ լճակում բնակվող գետածածանի մարմինը կարճ է և հաստ,  գետում բնակվող գետածածանի մարմինը ավելի սլացիկ է, երկարավուն: Գետածածանի մարմնի կողքերը ոսկեգույն են, մեջքը՝ մուգ, գրեթե սև: Մանրաձկնիկը շատ արագ է մեծանում և մեկ սեզոնի ընթացքում (գարունից մինչև աշուն) հավաքում է 300-500գ. զանգված: Ձմռանը գետածածանը մտնում է խորը փոսի մեջ, իր մարմինը պատվում է լորձի հաստ շերտով, դադարեցնում է սնվելը, դանդաղում է շնչառությունը:
Տեսակը. Գետածածան:
Ընտանիքը. Պատկանում է գետածածանների ընտանիքին:
Կայնքի տևողությունը. Մինչև 30 տարի:
Երկարությունը. Հաճախ հանդիպող մարմնի երկարությունը՝ 50-70սմ:
                              Հազվագյուտ հանդիպող մարմնի երկարությունը մինչև 1.5 մ:
Զանգվածը. Մինչև 70կգ:
Ձվադրումը. Գետածածանի ձվադրումը տեղի է ունենում խիստ հերթականությամբ. առաջնայինը՝ մանր ձկան խումբն է, այնուհետև՝ միջին ձկները, ամենամեծ գետածածանը ձվադրում է ամենավերջում: Գետածածանի տարիքը բավարար պայման չէ սեռահասունացման հասնելու համար: Որձի մարմնի երկարությունը պետք է լինի 29սմ-ից ոչ պակաս, իսկ էգինը՝ խոշոր է և հասնում է մինչև 35սմ-ի: Խոշոր էգը ընդունակ է միլիոնից ավելի ձկնկիթներ ձվադրել: Գետածածանի ձվադրման ամենալավ ժամանակը սկսվում է մայրամուտից և շարունակվում մինչև կեսօր: Գետածածանը ձվադրումից անմիջապես հետո հեռանում է այդ վայրից և 1-2 շաբաթների ընթացքում պահում է իրեն պասսիվ:
Սնունդը. Ձկների սնունդը բազմազան է` որդեր, միջատներ , մանր խեցգետիններ, գորտեր, խխունջներ, կակղամորթեր,երիտասարդ եղեգնի ցողուններ, ձկան ձկնկիթեր: Խոշոր գետածածանները որսում են նաև իրենց տեսակին պատկանող մանրաձկներին:

Ձկնորսությունը. Գետածածան որսալու համար տարվա լավագույն եղանակը ամառն է: Գետածածանը ամռանը սկսում է ակտիվորեն սնվել: Ամռանը գետածածան որսալու համար հարմար են կենդանի և բուսական ծագման խայծերը : Ամենակարևորը պետք է գտնել գետածածանի գտնվելու վայրը: Երբ ջրի ջերմաստիճանը +20ºС, գետածածանը իջնում է ավելի խորը, որտեղ ջերմաստիճանը համեմատաբար ցածր է: Այս ժամանակաշրջանում գետածածան պետք է փնտրել բոլոր հին գետաբազուկներում, փոքր կամ մեծ հովտային ջրամբարներում և,իհարկե, խորը փոսերում: Ձմռանը նրանց պետք է փնտրել գետի հատակին: Գետածածանի համար բուսական խայծերն են՝ գարեձավար, ոլոռ, կաթնաշոռ, եգիպատցորենի հատիկներ, եփած կարտոֆիլ, հաց:
Պարագաներ. Գետածածան որսալու համար գոյություն ունի շատ տարբերակներ: Այն է լողանային կարթեր, ստորջրյա ձկնորսական պարագաներ և ֆիդերային կարթաձողեր: Կարթաթելի հաստությունը կախված է գետածածանի մեծությունից: 1,5-2 կգ զանգվածով գետածածան որսալու համար բավական է 0.3 մմ հաստությամբ կարթաթել: 10կգ զանգվածով գետածածանի համար կարթաթելի հաստությունը 0.7 մմ է: Գետածածան որսալու համար անհրաժեշտ է նավասարքի և ձկնորսի դիմակավորում: Կարթի չափը ընտրում են համաձայն խայծի, բայց դրա հետ մեկտեղ անհրաժեշտ են կրկնակի ամուր կարթեր: Ֆիդերը համարվում է ավելի հուսալի կարթաձող:
Բնակության վայրը. Արաքս գետ, Ախուրյան գետ, Հրազդան գետ, Արփա գետ,Մեծամոր գետ (Սևջուր), Քասախ գետ (Հայաստան), Ամուր գետ (գետ Արևելյան Ասիայում), Մեկոնգ գետ (գետ Չինաստանում, Լաոսում, Թաիլանդում, Կամպուչայում, Վիետնամում և Հնդկաչին թերակղզու ամենամեծ գետը), Մենամ-Չաո-Պրայան գետ (Թաիլանդի խոշորագույն գետը), Բալթիկ ծով, Սև ծով, Կասպից ծով, Դոն գետ , Ուսսուրի գետ, Սունգարի գետ (գետ Չինաստանի հյուսիս արևելքում), Խանկա լիճ, Դունայ գետ, Վոլգա գետ, գետ Արևմտյան Դվինա, Նեման գետ, Ազովի ծով, Արալի ծով, Օբ գետ, Իրտիշ գետ, Ենիսեյ գետ, Խանկա լիճ, Խաղաղ օվկիանոս, Սումատրա կղզի, Կալիմանտան կղզի, Բալխաշ լիճ, Ինդիգիրկա գետ (գետ Յակուտիայի հյուսիս-արևելքում),Կոլիմա գետ ,Խիլոկ գետ, Չիկոյ գետ և այդպես շարունակ: Կարելի է ասել գետածածանները տարածված են ամբողջ աշխարհով՝ բացառությամբ հարավային Ամերիկայից և Ավստրալիայից:

Սև բարբուս

Ամենատարածված գետածածանի տեսակները. Գետածածանի ընտանիքին են պատկանում մոտ 2000 տեսակի ձկներ: Բալա շնաձուկ, լերկամորթիկ, սևահոն, ամուրյան նրբաձկնիկ, բարբուս-օլիգոլեպիս, բարբուս-տիկտո, ճերմակ խարատաձուկ, սպիտակ ամուր , սպիտակ հաստաճակատ, վերխովկա, բարբուս բալ, վոբլա, կասպիական ձուկ (կուտում), հսկայական բեղլու, խանկինյան դառնաձուկ (Ուզբեկիստան), գոլավլ, գուստերա (վտառաձուկ կամ գոճի), դանիո, դանիո-ռերիո, երկգույն լաբեո (տեսակը ներառված է Բնության պահպանության համաշխարհային միության Կարմիր գրքում), աբբոտինա, դնեպերյան բեղլու, ելեց-անդրուգա, դեղնաթուշ, հաշամ, կանաչ բարբուս, ոսկեգույն կարաս, ագոսիա, կարդինալ, գաճաճ ալտիական օսման, կարմրակն, բրամ, լին, մալաբարյան դանիո, կապույտ ձուկ, մարինա ձուկ (ձկնկիթը պարունակում է թունավոր նյութեր), մանրածածան ձուկ, գոլյան, դառնաձուկ, բեղլու, կրակոտ բարբուս, խարատաձուկ, բազմագույն հաստաճակատ , սումատրյան բարբուս, գծային բարբուս, հնգագծան բարբուս, ռումինյան բեղլու, ծածանաձուկ, գետածածան, երկայնաձուկ, սպիտակաչք, արծաթագույն ծածան, թայլանդյան լաբեո, տարան, թերեքյան բեղլու, պուտիկավոր դանիո, կպչողաձուկ, սև ամուր, սև բարբուս, սև բրամ, յազ:

 

Գետածածան ձկան սննդային արժեքը և քիմիական բաղադրությունը 100գ մթերքում

Ճարպ 5,3 գ
Սպիտակուց 16 գ
Ջուր 78 գ
Խոլեստերին 54,6 մգ
Ցինկ (Zn) 2 մգ
Պղինձ (Cu) 130 մկգ
Քլոր (Cl) 55 մգ
Կալի (K) 265 մգ
Քրոմ (Cr) 55 մկգ
Նիկել (Ni) 7 մկգ
Ծծումբ (S) 180 մկգ
Մագնեզիում(Mg) 35 մգ
Ֆոսֆոր (Ph) 210 մգ
Նատրիում (Na) 55 մգ
Յոդ (I) 50 մգ
Երկաթ (Fe) 0,8 մգ
Օմեգա-3 0,054 գ
Օմեգա-6 0,284 գ
Վիտամիններ A,B1,B2,B4,B5,B6,B9,B12,C,D,
E,K,PP
Կալորիա 

Անեփ-111,7 կկալ
Խաշած-101,4 կկալ
Տապակած-197,1կկալ
Եփած-123,9 կկալ
Շոգեխաշած-109,6 կկալ
Մարինացված-137,8 կկալ

Պահածոյացված-141,6 կկալ

 

Թեգեր չկան